مفهوم جهاد اقتصادی

مفهوم جهاد اقتصادی: جهاد اقتصادی را می توان به کارگیری نهایت توان در زمینه مسائل اقتصادی،انگیزه الهی و در جهت تامین نیازمندی های خود و خانواده و جامعه اسلامی و در راستای مقابله با تهدیدهای دشمنان و دفع سلطه و شرّ آنان دانست. جهاد اقتصادی دارای مولّفه هایی است که عبارتند از:                                                                     

1-    اخلاص در انگیزه جهاد ؛ به کارگیری استعدادها و توانایی ها هنگامی شایسته عنوان جهاد است که برای رضای خداوند متعال و در راه انجام تکالیف الهی باشد و طبعا این نوع جهاد ، مشمول هدایت الهی و رسیدن به سرمنزل مقصود خواهد بود.

2-    روحیه شجاعت و خطرپذیری.

3-    خلاقیّت نوآوری و عدم اصالت به روش ها و رویه های خاص در انجام کارها.

4-    پرهیز از حرکت انفعالی و برنامه ریزی های فعّال و تهاجمی.

5-    استفاده بهینه از منابع ، مواد اولیّه و امکانات گوناگون و پرهیز از اسراف منابع.

6-     دوری از خوش گذرانی و غفلت.

7-    پرهیز از تجمّل گرایی.

8-    حفظ اتّحاد و انسجام ملّی.

اهداف جهاد اقتصادی: جهاد اقتصادی دارای هدف راهبردی و اهداف کلان می باشد.

هدف راهبردی همان افزایش کمّی و کیفی و ارتقای جهت گیری فعّالیّت های اقتصادی در راستای رشد شتابان کشور به سوی اهداف تعیین شده در برنامه پنجم توسعه می باشد. در حالی که اهداف کلان را می توان در موارد زیر خلاصه نمود:

1-    تقویت و گسترش حاکمیّت نظام اسلامی و افزایش توان رویارویی با تهدیدهای نظام سلطه.

2-    استقلال اقتصادی و کاهش وابستگی.

3-    پیشرفت و اقتدار اقتصادی.

4-    تحقّق عدالت اقتصادی و کاهش فاصله درآمدها.

5-    ایجاد امکان مبارزه اساسی با فقر،فساد و تبعیض.

درواقع می توان عالی ترین هدفی راکه جهاداقتصادی به دنبال آن است دررفع فقرومحرومیّت ازجامعه نام برد.                                                                                                                     راهبردهای فرهنگی در اقتصاد: فرهنگ دارای اقتضائات و ویژگی های خاصّ خود است که مهم ترین آن ها را می توان اجتماعی بودن فرهنگ، تغییرات تدریجی و ثبات نسبی، ریشه داربودن و نظام مند بودن و... دانست. دراین میان آن چه برای فرهنگ سازی در موضوع جهاد اقتصادی امری ضروری به شمار می رود می توان در موارد زیر خلاصه نمود:

1-    پرهیز از شعارزدگی و سطحی نگری. در این ارتباط مقام معظّم رهبری در فروردین ماه سال 1390در حرم مطهر رضوی تاکید فرمودند: (( گاهی اوقات این شعاری که ما برای سال اعلام می کنیم،بعد ناگهان می بینیم همه در و دیوارهای تهران و شهرهای دیگر پر شده از تابلو،که این شعار رویش نوشته شده. این فایده ای ندارد. آن چه که من از مسئولین و مردم عزیزمان توقع دارم این است که این شعار را بشنوند، باور کنند و دنبال کنند. هیچ لزومی ندارد کارهای پرهزینه را انجام بدهند.))

2-    فعّالیّت های فرهنگی در مقوله جهاد اقتصادی باید با توجّه به مولّفه های فرهنگی اسلامی-ایرانی صورت گیرد و از تبلیغ و جهت گیری های فرهنگ مادی پرهیز شود.

3-    استفاده از هنر و قالب های جذّاب هنری و رسانه ای در تاثیرگذاری و ماندگاری کار فرهنگی اهمیّت اساسی دارد.

توسعه ی اقتصادی: یکی از اهداف مهم و اساسی جهاد اقتصادی در نظام جمهوری اسلامی ایجاد توسعه و رشد است. حال راهنمایی های اسلام در تامین این هدف را می توان در موارد زیر مشاهده نمود:

1-    اسلام برای فرا گرفتن دانش ، معلومات و افزایش اطّلاعات محدودیّت سنّی قائل نیست.

2-    اسلام بر آباد کردن زمین ها و عمران شهرها و استفاده از اراضی تاکید فراوان می کند.

3-    تاکید بر سرمایه گذاری و پرهیز از راکد گذاشتن منابع مالی و امکانات سرمایه ای درسفارش ها و سیره عملی بزرگان اسلام مشاهده می گردد.

تاثیر اعتقادات اسلامی در فعّالیّت های اقتصادی: فعّالیّت های اقتصادی در جامعه اسلامی در پرتو اعتقادات و اخلاق اسلامی شکل می گیرد. اصل اعتقاد به وجود خداوند سبب می شود فعّالیّت های اقتصادی در محدوده خواست خداوند متعال و جهت جلب رضایت او انجام شود. همچنین اصل اعتقاد به معاد سبب شده معنا و مصداق سود، زیان، مطلوبیّت، رفاه و سعادت دگرگون شده و گسترش یابد.

ضرورت جهاد اقتصادی: در این خصوص مقام معظّم رهبری در تاریخ(10/04/1380)فرمودند: (( با توجّه به این که امروز آرامش و استقرار سیاسی در کشور برقرار بوده و جنگ نظامی وجود ندارد و نیروی کار به قدر نیاز کشور وجود داشته و مسئولان کشور تجارب فراوانی دارند. و انواع و اقسام روش های مختلف اقتصادی را به صورت آزمون و خطا در این چند سال تجربه کرده اند- لذا اگر مجموعه ای از مسئولان، از این گونه امکانات یک دولت استفاده نکند. جفا کرده است. از سوی دیگر وضع نامساعد اقتصادی می تواند برای کشور یک تهدید جدّی به حساب آید و دشمن از این استفاده می کند. دشمن سعی می کند بیکاری و تورّم ورکود تورّمی را به رخ بکشد و با شیطنت در این زمینه، نظام اسلامی را ناکارآمد جلوه دهد.به همین خاطرمسئله جهاداقتصادی هم برای مردم وهم برای مسئولان ودست اندرکاران اقتصادکشورامری مهم وحیاتی به شمارمی رود)).                                                                                                                          جهاد اقتصادی یکی از زمینه های اقتدار ملّی: در این خصوص به یکی از بیانات مقام معظّم رهبری که در تاریخ (28/01/1380) ایراد فرمودند اشاره می نمائیم. ((اقتدار ملّی، هم زمینه نظامی دارد، هم زمینه اقتصادی و هم زمینه سیاسی و سازمانی- اگر مسئولان اقتصادی کشور توانستند با تدبیر و هوشیاری و با سرعت عمل مناسب، تدابیر لازم را پیش گیرند و مانع از نفوذ پنجه دشمن در اقتصاد کشور شوند و اقتصاد ملّی را شکوفا کنند، ملّت احساس اقتدار می کند)) .                                                                                                                جهاد اقتصادی با ترویج فرهنگ کار و تلاش برای خداوند متعال:مقام معظّم رهبری در این خصوص نیز مطالبی را در تاریخ ( 08/01/1390 ) عنوان فرمودند.(( ایجاد فرهنگ کار و تلاش برای خداوند متعال. شما حتّی سر یک کلاس، یک معلّم هم که باشید می توانید در این جهاد اقتصادی سهیم باشید؛ این فرهنگ را به این جوان، به این نیروی انسانی فردا تعلیم می دهید؛ این می شود جهاد اقتصادی.                                                                          لزوم توجّه به بهره وری صحیح و فرهنگ درست مصرف در جامعه: مقام معظّم رهبری در تاریخ ( 14/10/1384 ) طیّ سخنانی فرمودند: (( آموزش چگونگی استفاده از آب، تنظیم جریان آب در بخش های مختلف، نگهداری از همین مقدار آبی که از نزولات مبارک آسمانی است، با انواع و اقسام شیوه هایی که امروز در دنیا معمول است جزو کارهای مسئولین قرار گیرد)).                                                                                                            جهاد معلّمان تربیت نیروی انسانی: مقام معظّم رهبری در تاریخ (14/ 02/1390) فرمودند: (( اگر جمهوری اسلامی می خواهد پرچم اسلام را در دست بگیرد و می خواهد خودش به سعادت برسد، دنیا و آخرت خود را آباد کند-اگر می خواهد به ملّت های دیگر کمک برساند طبیعتا نیازهایی دارد: باید انسان های شریف،دانا،با استعدادهای خروشان،دارای ابتکار و اخلاق نیک انسانی، دارای شجاعت، قوّت خطرپذیری، ورود در میدان های جدید- انسان های دلداده به خدای متعال و متکی به قدرت الهی، انسان های صبور و بردبار و خوش بین و امیدوار تربیت کنید. در واقع خروجی آموزش و پرورش باید اینجور انسانی باشد )).                          روحیّه و فرهنگ کار: مقام معظّم رهبری در تاریخ ( 07/11/1381 ) در ایراد بیاناتی فرمودند: (( فرهنگ، اساس کار ماست. فرهنگ با همه ی شعب آن، یعنی علم و ادبیّات و ... روح کالبد هر جامعه است. بدون شک، فرهنگ مثل روح است. فرهنگ است که جامعه را به اصل کار یا بیکاری، به کار تند یا کند و به جهت گیری خاص یا ضدّ آن وادار می کند )).                                                                                                                 تاثیر سازنده توجّه به علم ( معلّمین ) و عمل ( کارگران ) در آبادانی کشور: حضرت آیت ا... خامنه ای رهبر معظّم انقلاب اسلامی در تاریخ ( 10/02/1376 ) فرمودند: (( معلّم، مظهر علم است؛ کارگر، مظهر عمل است. لذا روز معلّم و روز کارگر یعنی روز علم و عمل. کسانی که نماینده این دو رکن هستند برای کشور بسیار حائز اهمیّت اند. هرگاه این دو رکن را توسعه دهیم حرکت کشور به سوی هدف ها سریع تر خواهد شد و مشکلات برطرف خواهد گردید )).                                                                                                                لزوم اصلاح مراکز تعلیم و تربیت: امام خمینی (ره) در (صحیفه ی نور، ج10ص109) فرموه اند: (( اصلاح و اداره مملکت با تعلیم و تربیت صحیح نسل آینده است )). هم چنین ایشان در(صحیفه ی امام، ج7،ص427) فرموده اند: ((اگر آدم بسازیم مملکت ما نجات پیدا می کند. همیشه آدم ها هستند که مقدّرات کشورها را در دست می گیرند )).                                                                                                                        اقتدار اقتصادی آرمان ملّت ایران: در این خصوص امام امّت رضوان ا... تعالی علیه در ( صحیفه ی نور، ج20،ص236 )فرموده اند: (( یکی از مسائل مهمّ ما مسئله ی اقتصاد است ما باید سعی کنیم که از حیث اقتصاد قوی و بدون وابستگی باشیم )).                                                                                                             تعریف فرهنگ: فرهنگ فرایند معنایابی و تکامل زندگی انسان در ارتباط با خود و جهان پیرامونی است و به تعبیر دیگر می توان فرهنگ را (( بسته تعامل )) در جوامع انسانی یا (( نرم افزار زندگی )) دانست.                               تعریف تهاجم فرهنگی: تهاجم فرهنگی فرایند نظام مند و هدف دار تزریق ویروس های فکری،اخلاقی و رفتاری از سوی جریان سلطه گر است که به منظور آلوده سازی، ایجاد مسمومیّت و منفعل سازی جامعه مورد نظر و در نهایت ایجاد تداوم و گسترش سلطه فرهنگی در گروه یا جامعه هدف صورت می گیرد.   تفاوت های بین تهاجم فرهنگی و تبادل فرهنگی: تبادل فرهنگی، به انتخاب ما می باشد در حالی که تهاجم فرهنگی، به انتخاب دشمن است. تبادل فرهنگی انجام می دهیم تا کامل شویم. امّا تهاجم فرهنگی انجام می گیرد تا فرهنگ خودی را ریشه کن کند. تبادل فرهنگی در هنگام قوّت و روزگار توانایی یک ملّت انجام می گیرد؛ ولی تهاجم فرهنگی، در دوران ضعف یک ملّت است.                                                                                                                 فرهنگ ستون فقرات حیات و هویت یک ملّت است مقام معظّم رهبری در تاریخ (28/02/1383) در جمع مدیران و کارکنان صدا و سیما فرمودند: (( فرهنگ مایه ی اصلی هویّت ملّت هاست. فرهنگ یک ملّت است که می تواند آن ملّت را پیشرفت ، عزیز ، توانا ، فناور ، نوآور و دارای آبروی جهانی کند )).                                                      امروز دشمن ، بیش ترین همّت خود را روی تهاجم فرهنگی گذاشته است                                             مقام معظّم رهبری در تاریخ ( 12/02/1369 ) به مناسبت حضور معلّمان و فرهنگیان عزیز فرمودند: (( عناصر فرهنگی جامعه- هر که هستند ، هر چه هستند ، چه وابستگان به دانشگاه ها ، چه وابستگان به حوزه های علمیّه و چه دیگران باید بدانند که امروز دشمن ، بیش ترین همّت خود را روی تهاجم فرهنگی گذاشته است.                                                                                                                         مردم به تعلیم و تربیت کمک کنند تا بشود این صحنه ی نبرد را پیش برد                                               مقام معظّم رهبری در تاریخ ( 12/02/1369 ) در دیدار با گروه کثیری از معلّمان و مسئولان امور فرهنگی کشوربه مناسبت روز معلّم خطاب به معلّمان فرمودند: (( شما معلّمان، مشخّص است که سنگرتان کجاست. مسئولیّت تان کجاست. مسئولیّت تان هم ، مسئولیّت بسیار بزرگی است. نسلی که رژیم فاسد ، ظالم و بشدّت پلید گذشته را ندیده ، نسلی که محنت جنگ را با گوشت و پوست خودش لمس نکرده ، نو به نو زیر دست شما معلّمان می آید. شما می خواهید از این نسل ، انسان هایی بسازید که انقلاب را حفظ کنند. کار سخت و بزرگی است. به این کار بزرگ ، اهمیّت بدهید و قدر آن را بدانید.مردم هم قدر معلّمان و کارگزاران تعلیم و تربیت را بدانند. مسئولان مدارس بفهمند که چه چیزی در چنته دارند و چه کار می کنند. مردم ، هم از لحاظ مادی و هم از لحاظ معنوی ، به آموزش و پرورش ، به مدرسه سازی ، به تعلیم و تربیت کمک کنند تا بشود این صحنه ی نبرد و کارزار را پیش برد.                                                                                                                  دغدغه ی فرهنگی : مقام معظّم رهبری فرموده اند : (( در عرصه ی فرهنگ ، بنده به معنای واقعی کلمه احساس نگرانی می کنم و حقیقتا دغدغه دارم. ما باید مقوله ی فرهنگ را از نو ارزیابی کنیم. دغدغه ی فرهنگی شبیه دغدغه ی در میدان جنگ است و به معنای رها کردن سنگر ، عقب نشینی و ناامید شدن نیست. فرهنگ و رفتارهای جامعه برخاسته از عقاید و اخلاقیّات جامعه است. فرهنگ یعنی ذهنیّت های حاکم بر وجود انسان که رفتارهای او را به سمتی هدایت می کند. هم چنین فرهنگ مفهومی است که در حقیقت با دل انسان ها سر و کار دارد . مسائل فرهنگی باید با سعه ی صدر و اهتمام دل سوزی عمیق و همراه با خبرگی و کارشناسی رسیدگی بشود. در واقع رشد سیاسی ذهن مردم ، خودش یک کار فرهنگی است )). ایشان در بیاناتی دیگر فرموده اند: (( فرهنگ جامعه ، بر مبنای تفکّر و روحیّه ی انقلاب ، تحوّل لازم را پیدا نکرده است. در واقع اگر بخواهد تحوّلی در یک کشور انجام بگیرد ، فرهنگ کارگشاست. فرهنگ یک ملّت است که می تواند او را وادار به ورود به میدان سازندگی کند و از عوارض دوران سازندگی نجات دهد. فرهنگ یک ملّت است که باعث می شود توانمندی و اقتدار این ملّت در جهت حیات و رشد و خدمت به پیشرفت باشد یا در جهت انحطاط بشریّت.  

تهیّه و تنظیم: مسعود علائی-سرگروه پایه ی پنجم ابتدائی-تالش